W ramach współpracy ze Szkołą Rysunku Zalubowski, przygotowaliśmy prezentację podstawowych materiałów i narzędzi, rekomendowanych dla osób rozpoczynających swoją przygodę z rysunkiem. Mamy nadzieję, że będzie ona pomocna dla uczniów Szkoły, kursantów zajęć on-line, oraz wszystkich szukających wskazówek w doborze odpowiednich materiałów i akcesoriów rysunkowych.
Szkicownik
Zalecam rozpoczęcie przygody z rysunkiem od założenia szkicownika. Prowadzenie szkicownika ma bardzo wiele zalet, zarówno praktycznych takich jak: ochrona rysunków przed niszczeniem się przy przechowywaniu i przenoszeniu czy przed zagubieniem oraz rozproszeniem. Zapełnienie szkicownika jest powodem do regularnego rysowania, a systematyczność dla uczenia się i rozwoju ma znaczenie podstawowe. Z korzyści artystycznych szkicownik jest formą dającą impuls do tworzenia tzw. „art booka”, czyli użycia go nie tylko, jako pola do wprawek, ale nadania mu zindywidualizowanej, dojrzałej formy plastycznej często spojonej tematem, pomysłem lub formą artystyczną. W szkole zalecamy prowadzenie szkicowników już najmłodszym uczestnikom zajęć. Daje to świetne efekty w grupach dziecięcych, natomiast wśród uczestników grup starszych spotykamy już działania w szkicownikach o randze prawdziwych dzieł sztuki.
Ważne cechy szkicowników
- Oprawa – zalecam zakup zeszytu oprawionego twardą oprawą. Zapobiegnie ona niszczeniu rysunków w długotrwałym użytkowaniu szkicownika i jego transporcie podręcznym.
- Szycie zamiast klejenia zapobiegnie wypadaniu poszczególnych stron lub wręcz rozpadowi całego szkicownika.
- Surowiec papieru – papiery artystyczne powinny być zrobione na bazie bawełny, a nie pulpy drzewnej. Papiery na bazie pulpy z zawartością celulozy mają kwaśny odczyn i są mniej trwałe, trawią się z czasem same. Przy zakupie trzeba zwrócić na sygnaturę na metce „acidfree” lub „sansacide” czyli wolny od kwasu, bez-kwasowy.
- Gramatura papieru – zalecałbym stosowanie nieco większych gramatur. Generalnie papiery o większych gramaturach są bardziej uniwersalne, mniej się deformują pod wpływem wilgoci, mają też mniejsze przebijanie rysunku markerami lub lawowanego na rewers strony. Chyba, ze komuś zależy na tym przebijaniu bo chce uzyskać przypadkowe efekty
- Faktura – zasadniczo papiery rysunkowe powinny mieć powierzchnię z fakturą, co ułatwia osadzanie się na niej pigmentu oraz tworzy materialne efekty rysunku. Kredowe gładkie papiery znajdują zastosowanie w rysunku markerami lub tuszem. Zalecam unikanie faktur zbyt regularnych, o charakterze „przemysłowym”
- Dedykacja techniki – szkicownik jest najczęściej dedykowany technikom rysunkowym suchym lub wodnym z oznaczeniem „watercolor” lub „aquarelle”, Istnieje też częste przeznaczenie dla pasteli wyróżniające się typem faktury. Niektóre produkty oznaczone są jako uniwersalne. Przy zakupie kierowałbym się tą uniwersalnością szkicownika, chyba, że ktoś chce go stosować do wyłącznie akwareli lub pasteli. W szkole zalecamy użycie technik różnorodnych i mieszanych dlatego kupujcie szkicowniki uniwersalne lub dedykowane po prostu rysunkowi (nawet jeśli określone jest przeznaczenie do ołówka, kredek i tuszu) ale z wyższą gramaturę, a więc sztywniejsze i mniej falujące przy zmoczeniu.
Pamiętajcie, że to moje początkowe sugestie. Ostatecznie każdy z Was będzie rysował własne projekty artystyczne do których dopasuje papier według celów i upodobań.
Narzędzia rysunkowe
Narzędzia rysunkowe powinny być zróżnicowane. Używanie różnorodnych narzędzi ma bezpośredni wpływ na rozwój rysownika. Dzieci bez kompleksów posługują się wszystkimi rodzajami środków plastycznych ponieważ nie odczuwają bariery trudności opanowania warsztatu, a ich zachowania w stosowaniu farb, kredek i pisaków są spontaniczne. Z reguły osoby starsze, kilkunastoletnie rozpoczynają rysowanie ostrożnie, od użycia ołówka. Rysowanie ołówkiem jest doskonałym startem zalecanym już w renesansie dla terminujących malarzy czy rzeźbiarzy. Wiemy o tym z biografii Michała Anioła, który ucząc się w pracowni Domenico Ghirlandaio dostał zalecenia nauki poprzez rysowanie ołówkiem dłoni i stop w pierwszym roku kształcenia. Jednak prawidłowy rozwój wymaga używanie też narzędzi o charakterystyce alla prima, czyli dających mocniejsze i nieusuwalne ślady. Zmuszają one do bardziej syntetycznego i odpowiedzialnego myślenia w rozpoczęciu pracy.
Ołówki
Ołówek to narzędzie, od którego zaczyna niemal każdy rysownik. Do rysunku artystycznego zwyczajowo używa się ołówków miękkich o sygnaturze B. Pełna rozpiętość to w wydaniu oprawy drewnianej skala od B do 8B. W oprawach pogrubionych tzw. „Kubusiach” występuje też miękki wkład 12B. Zalecam posiadanie trzech zróżnicowanych miękkości np.: 2,5 i 8 B (mogą być inne wg upodobania rysownika) oraz Kubusia do którego można też aplikować wkłady węglowe i sepię.
Kredki ołówkowe
Na początek zalecam wyposażenie się w kilka kredek ok. 6 kolorów. Zestaw barw może być dobrany indywidualnie i złożony w odpowiadającą gustowi użytkownika tonację. Jednak dobrze jest mieć po jednej barwie z zakresów grup barwnych, czyli jedną z czerwieni lub bordowych, jakąś aktywną żółcień, coś niebieskiego lub lazurowego oraz ciemny kolor do wzmacniania rysunku – grafit, czerń, sepię lub indygo dla uzupełnienia kolory bardziej złamane, pasujące do gamy. Ten zestaw można także zbudować w sposób całkowicie autorski dobierając sobie kolory dowolnie według upodobania. Należy jednak pamiętać aby skontrastować kolory w zestawie i dobrać ich chromatykę estetycznie. Intuicja podpowie Wam, czy barwy tworzą fajny zestaw.
Węgiel rysunkowy
Zalecam posiadanie w przyborniku laski węgla prasowanego o przekroju okrągłym. Okrągłe narzędzie lepiej się dopasowuje do potrzeb kształtowania linii i daje się aplikować do oprawy typu „Kubuś”. Przekrój kwadratowy pozwala na użycie zmiennej grubości kreski przy ustawieniu ręki pod stałym kątem jak w kaligrafii.
Markery
Na temat użycia markerów można byłoby napisać książkę. Z olbrzymiej palety oferowanej dziś w sprzedaży warto zwrócić uwagę na podstawowe podziały. Markery alkoholowe i wodne. Dla bardzie zaawansowanych można rozważyć uzupełniający zakup narzędzi akrylowych. Podstawowo zalecam wyposażenie się w zestaw ok. 5 markerów alkoholowych, których kolory mogą być dopasowane do wybranych wcześniej kredek, rozwijać i uzupełniać ich gamę, oraz kilku np. trzech pędzelkowych brushmarkerów wodnych do efektów akwarelowych.
Gumka
Zalecam używanie gumki najrzadziej, jak to tylko możliwe i raczej w celu podczyszczania rysunku niż usuwania jego całościowej partii. W szkole używamy łatwo ścieralnych białych gumek, które dobrze usuwają pigment z papieru nie zatłuszczając go. Gumki twarde usuwają pigment nieco trudniej. Jeśli ktoś woli pracę tzw. gumką chlebową może ją stosować jednak należy pamiętać, że gumka ta pochłania pigment lub grafit więc zalecamy jej użycie raczej do ołówka. Gumki białe dają się dowolnie przycinać, co pomaga w obróbce detali i wąskich pól w rysunku.
Temperówka
Przy zakupie temperówki należy zwrócić uwagę przede wszystkim na dwukanałowość narzędzia aby nadawało się ono do różnych grubości kredek oraz na ostrze noży i materiał, z którego są wykonane. Im lepsza stal noży tym dłużej temperówka będzie prawidłowo ostrzyć kredki i ołówki. Oczywiście jakość możemy zbadać tylko poprzez próby użycia różnych produktów i ustalenia, który najlepiej pracuje.
Pędzel
Sugeruję zaopatrzenie się w dwa pędzle – miękkie szerokie oraz drobniejszy do farb wodnych przydatny w rysunku lawowanym i akwareli. Jakość pędzli jest dość istotna, a rozpiętość cen olbrzymia. Od wielu lat z powodzeniem używam dobrych pędzli z naturalnego włosia w cenie do 20 zł za sztukę. Kupowanie pędzli za kilkaset złotych jest sensowne dla osób specjalizujących się w akwareli i wykonujących ją profesjonalnie i komercyjnie.
Tusz
Zalecam posiadanie i używanie czarnego tuszu. Tusz – rzadziej już dziś używany w zestawieniu
w zestawieniu z piórkiem – ma jednak zaletę trwałości. Połączony z innymi technikami wodnymi
w wersji czarnej nie będzie się rozpuszczał po zaschnięciu. Kolorowe tusze są równie atrakcyjnym środkiem rysunkowym, ale są wypierane przez znakomity produkt – ecolinę.
Ecolina / akwarele
Zalecam zakup kompletu akwarel lub kilku, od 2 do 5 flakoników ecoliny. Dobór kolorów uzależniamy od potrzeb i dopasowania do zestawu kredek i markerów. Podmalowywanie rysunków akwarelą lub ecoliną jest znakomitym pogłębieniem ich efektu i pełni formy. Dzisiaj w sprzedaży oprócz tradycyjnej akwareli w kostkach lub krążkach znajduje się także jej upłynniona wersja – ecolina – kapitalnie nasycona odmiana kolorowego tuszu. Ecolina posiada znakomitą rozlewność i szlachetne, mocno nasycone brzmienie barwne, daje się także świetnie tonować i mieszać.
Przedłużacz
Przedłużacz do kończących się kredek to świetne narzędzie umożliwiające wykorzystanie narzędzia aż do jego faktycznego wyczerpania się niemal do zera. Zastrzegam że ostatecznie każdy artysta wypraktykuje własne, niezależne metody pracy i używanych przez siebie technik i materiałów. Musi to jednak zrobić świadomie, po wypróbowaniu różnych możliwych opcji.
